Evenement 'Tegen het licht gehouden: Virginie Lovelings oorlogsdagboek'
Op 1 december 2023 was het 100 jaar geleden dat Virginie Loveling (1836-1923), één van Vlaanderens grootste schrijfsters, overleed op 87 jarige leeftijd.
In 2023 werd het manuscript van Lovelings oorlogsdagboek, een topstuk uit de collectie van de Boekentoren, gedigitaliseerd door meemoo, Vlaams instituut voor het archief. Op de symbolische datum van 1 december werd het oorlogsdagboek 'tegen het licht gehouden'. Een historicus, een journaliste, een voormalige hoofdbibliothecaris die Loveling uitgaf en een viertal performing artists gaven een stem aan de schrijfster die honderd jaar geleden overleed.
Lovelings banden met de Gentse universiteit waren meervoudig. Door familiale verwantschappen en literaire contacten kende ze heel wat professoren, zoals de historicus Paul Fredericq, de bioloog Julius Mac Leod en de filosoof François Huet. Ze maakte tijdens de oorlog van dichtbij mee hoe de universiteit transformeerde tot een bastion van activisme en Duitsgezindheid en schreef erover in het dagboek dat ze gedurende de hele oorlog in het verborgene bijhield. Ze liet ten slotte in haar testament de universiteitsbibliotheek vastleggen als begunstiger van haar literaire erfgoed: brieven, handschriften, dagboeken, iconografische stukken, het belandde allemaal in de collectie.
Klara-presentatrice Heleen Debruyne leidde de herdenkingsavond in goede banen. Loveling zelf was aanwezig in de stem van Linda Jacobs, die voorlas uit haar werk, in de tekenpen van Emilie Lauwers, die zorgde voor live-animatie en in het muzikale duo Jan Debel en Laura Bodyn dat haar poëzie vertolkte. Sylvia Van Peteghem vertelde over de weg die Lovelings handschrift had afgelegd, van de schenking door Maurits Basse tot de uitgave van In oorlogsnood (1999, 2005 en 2013) en de digitalisering van de oorlogsdagboeken in 2023. Van 'toen' ging het vervolgens naar 't heden, door eerst Antoon Vrints (UGent) die de dagboeken plaatste in de ruimere sociale geschiedenis van de Eerste Wereldoorlog en daarna door Helena Cazaerck, die als journaliste honderd jaar na Loveling naar Oekraïene trok om te onderzoeken wat oorlog doet met een mens.
Bekijk hier een voorleesmoment van deze avond:
Voor deze gelegenheid werd het oorlogsdagboek ook fysiek uit het depot gehaald en gepresenteerd, samen met andere objecten en manuscripten die aan Virginie Loveling herinneren.
Met een collectiepresentatie en thema-avond bracht de Boekentoren het werk van Loveling terug in herinnering. Bezoekers konden het Lovelingerfgoed bezichtigen: met fotomateriaal, familie-archief, stukken rond de huldeviering van 1912, brieven van onder meer Cyriel Buysse en documenten met betrekking tot de oorlog die ze vertolkte in haar dagboek, de Eerste Wereldoorlog zoals die zich afspeelde in Gent. Het iconische Lovelingschilderij van Willem Geets, een bruikleen van het Letterenhuis, begroette elke bezoeker bij het binnenkomen. De collectiepresentatie was gedurende twee weken tijdens de openingsuren van de bibliotheek te bezichtigen.
