Universiteitsbibliotheek Gent is een collectiebeherende instelling. Ze bestaat uit de Boekentoren en een netwerk van faculteitsbibliotheken. Ze ontsluit het gepubliceerde wetenschappelijke onderzoek ten behoeve van de academische gemeenschap, maar de Boekentoren is ook een bewaarbibliotheek die omvangrijke en belangrijke erfgoedcollecties huisvest.
De Boekentoren beheert een van de grootste erfgoedcollecties van de Lage Landen.
De Boekentoren bewaart meer dan zesduizend handschriften, van kostbare, verluchte manuscripten uit de middeleeuwen tot eenexemplarige typoscripten uit de twintigste eeuw. Bijna tweeduizend handschriften kunnen online geconsulteerd worden.
Kranten en tijdschriften zijn periodieke publicaties. Naast tal van iconische tijdschriften bevat de erfgoedcollectie een rijk krantenbezit. Van de oudste kranten uit de Nederlanden tot studentenalmanakken, van koloniale pers tot frontblaadjes.
De ‘Section Gantoise’ werd in 1872 ingericht. Het is een verzameling waarin alle stukken terechtkomen die verband houden met Gent. Handschriften, drukken, iconografische stukken, tot complete privéverzamelingen vormen het papieren geheugen van de stad.
'Drukken' omvat de collectiestukken die uitgegeven werden door middel van de boekdrukkunst. We maken een onderscheid tussen ‘oude’ en ‘moderne’ drukken (na 1830). De Boekentoren telt een 700-tal incunabelen, en meer dan twee miljoen moderne drukken.
De Galerij bevat alle collectieprofielen met een museaal karakter. Het gaat om stukken met een iconografische waarde zoals prenten, foto’s, tekeningen, schilderijen, plannen, affiches, porseleinkaarten, numismatische stukken en kaarten.
Efemera, vliegende bladen, pièces volantes. Verzameld door Ferdinand vander Haeghen op intensieve wijze vormen de losbladige stukken een imposante, alfabetisch gerangschikte variacollectie die het dagelijkse verleden als geen ander documenteert.
Sinds de stichting in 1797 trekt de universiteitsbibliotheek archiefschenkingen aan door haar culturele uitstraling. De Boekentoren beschikt daardoor over honderden archieven van kunstenaars, professoren en culturele verenigingen.
De bibliotheekcollecties zijn doorzoekbaar via lib.ugent.be waar je stukken online kunt inkijken, een scan kunt aanvragen of laten klaarleggen.
Veel boeken en tijdschriften verschijnen enkel nog digitaal. De Universiteitsbibliotheek heeft abonnementen op grote wetenschappelijke tijdschriften. Samen met het steeds groeiende aanbod open access tijdschriften, levert dit meer dan 150.000 unieke tijdschrifttitels op. Een groot aantal tijdschrifttitels is online uitgestald in BrowZine waar de meest recente artikels digitaal beschikbaar zijn.
Dagelijks zijn medewerkers van de Boekentoren aan de slag in het eigen scanatelier. Omdat niet alle jaargangen en volumes van wetenschappelijke tijdschriften online beschikbaar zijn kunnen UGent studenten en medewerkers artikels op aanvraag laten digitaliseren. Erfgoedcollecties die nog niet digitaal beschikbaar zijn kunnen op aanvraag in hoge kwaliteit gescand worden.
Sinds 2007 digitaliseerde Google al meer dan 250.000 boeken ouder dan 1870 uit de collectie van de Boekentoren. Als een van de grootste bibliotheken in België was de Gentse Universiteitsbibliotheek de eerste Belgische bibliotheek die in het Google Books project stapte. We volgden in de voetstappen van Harvard University, Stanford University, Oxford University. Zowel populaire klassiekers als zeldzame en speciale collecties die voordien slechts te raadplegen waren in de bibliotheek zelf zijn nu online bruikbaar.
Om de brede collectie van de Universiteitsbibliotheek Gent online beschikbaar te maken voor onderzoek krijgt de bibliotheek hulp van diverse partners. Sinds 2014 digitaliseert meemoo, Vlaams instituut voor het Archief, zo’n 6000 audiovisuele dragers uit de collectie. Het gaat over ¼ inch audiotapes, VHS cassettes, lakplaten, wassen rollen en filmpellicule. Ook 16000 kranten uit de Eerste Wereldoorlog kregen via meemoo een digitaal leven in Nieuws van de Groote Oorlog.
Steeds meer digitaal geboren archieven en collecties van professoren, kunstenaars en Gentenaars bereiken de Universiteitsbibliotheek. Het is uiteenlopend materiaal dat nu bewaard wordt op harde schijven of op een computer. De Boekentoren werkt aan manieren om dit materiaal toegankelijk te maken voor verder onderzoek.